زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

نماز عصر (قرآن)





از نمازهایی که در آیات قرآن به آنان اشاره شده، «نماز عصر» است.


۱ - حکم نماز عصر



نماز عصر، ازنمازهاى واجب يوميّه:
۱. «حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‌ وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِينَ‌؛در انجام به موقع و كامل همه نمازها و به خصوص نماز وسطى كوشا باشيد و از روى خضوع و اطاعت، براى خدا به پاخيزيد.» گفته شده: آيه مزبور شامل تمامى نمازهاى پنجگانه مى‌شود.
۲. «وَ اذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ وَ لا تَكُنْ مِنَ الْغافِلِينَ؛پروردگارت را در درون خود، از روى تضرّع و خوف، آهسته و آرام، صبحگاهان و شامگاهان، ياد كن؛ و از غافلان مباش.» گفته شده: مقصود از «آصال» نماز عصر است.
۳. «وَ لا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ ما عَلَيْكَ مِنْ حِسابِهِمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ وَ ما مِنْ حِسابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ؛و كسانى را كه صبح و شام خدا را مى‌خوانند، و ذات پاک او را مى‌طلبند، از خود دور مكن. نه چيزى از حساب آنها بر توست، و نه چيزى از حساب تو بر آنها. اگر آنها را طرد كنى، از ستمکاران خواهى بود.» گفته شده: مقصود از «بالغداوَة والعشى» نماز صبح و عصر است.
۴. «وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ذلِكَ ذِكْرى‌ لِلذَّاكِرِينَ‌؛در دو طرف روز، و اوايل شب، نماز را برپا دار؛ چرا كه حسنات، سيّئات و آثار آنها را از بين مى‌برند؛ اين تذكّرى است براى كسانى كه اهل تذكّرند.» بنابرقولى جمله «طرفى النهار» شامل نماز عصر است.
۵. «أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً؛نماز را از زوال خورشيد (هنگام ظهر) تا نهايت تاريكى شب (نيمه شب‌) برپادار؛ و همچنين قرآن فجر (نماز صبح‌) را؛ چرا كه قرآن فجر، مشهود فرشتگان شب و روز است.» آيه مذكور شامل تمامى فرايض يوميه از جمله نماز عصر مى‌گردد.
۶. «فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ لَعَلَّكَ تَرْضى‌؛پس در برابر آنچه مى‌گويند، صبر كن؛ و پيش از طلوع آفتاب، و قبل از غروب آن، تسبیح و حمد پروردگارت را به جا آور؛ و در ساعاتى از شب و اطراف روز پرورردگارت را تسبيح گوى؛ باشد كه از الطاف‌ الهى خشنود شوى.» مراد از تسبيح در آيه، نماز است و منظور از «قبل‌ غروبها» نماز عصر است.
۷. «فَسُبْحانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَ حِينَ تُصْبِحُونَ‌ • وَ لَهُ الْحَمْدُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ عَشِيًّا وَ حِينَ تُظْهِرُونَ؛منزّه است خداوند به هنگامى كه شام مى‌كنيد و آنگاه كه صبح مى‌كنيد؛ و حمد و ستايش در آسمان‌ها و زمین مخصوص اوست، و به هنگام عصر و هنگامى كه ظهر مى‌كنيد.» مقصود از تسبيح، نماز و از «عشيا» نماز عصر است.
۸. «فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ‌ • وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ‌ وَ أَدْبارَ السُّجُودِ؛در برابر آنچه آنها مى‌گويند شكيبا باش، و پيش از طلوع آفتاب و پيش از غروب تسبيح و حمد پروردگارت را بگوى، و در بخشى از شب او را تسبيح كن، و بعد از سجده‌ها.» مراد از «تسبيح» نماز است و جمله «قبل الغروب» شامل نماز عصر مى‌شود.

۲ - سوگند به نماز عصر



سوگند خدا به عصر و فريضه آن:
«وَ الْعَصْرِ؛به عصر سوگند.»
گفته شده: مقصود از «عصر» نماز عصر است.

۳ - اهمیت نماز عصر



اهمّيّت نماز عصر، در ميان نمازهاى يوميّه:
«حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‌ وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِينَ‌؛در انجام به موقع و كامل همه نمازها و به خصوص نماز وسطى كوشا باشيد و از روى خضوع و اطاعت، براى خدا به پاخيزيد.»
بنابراينكه مقصود از «الصلاة الوسطى» نماز عصر باشد، ذكر آن پس از «الصلوات» كه شامل آن نيز هست از باب اهميت و تعظيم است.

۴ - عناوین مرتبط



حکم نماز (قرآن) و اوقات نماز (قرآن).

۵ - پانویس


 
۱. بقره/سوره۲، آیه۲۳۸.    
۲. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۲۷۵.    
۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۹۹.    
۴. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۵.    
۵. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج ۱۳، ص ۳۵۶.    
۶. انعام/سوره۶، آیه۵۲.    
۷. طبرسی، فصل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۴۷۳.    
۸. هود/سوره۱۱، آیه۱۱۴.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۳۰۶.    
۱۰. اسراء/سوره۱۷، آیه۷۸.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۶۷۰.    
۱۲. طه/سوره۲۰، آیه۱۳۰.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۷، ص ۵۷- ۵۸.    
۱۴. روم/سوره۳۰، آیه۱۷.    
۱۵. روم/سوره۳۰، آیه۱۸.    
۱۶. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج ۳، ص ۴۷۱- ۴۷۲.    
۱۷. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج ۸، ص ۲۳۷.    
۱۸. ق/سوره۵۰، آیه۳۹.    
۱۹. ق/سوره۵۰، آیه۴۰.    
۲۰. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۳۷۴- ۳۷۵.    
۲۱. عصر/سوره۱۰۳، آیه۱.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۸۱۵.    
۲۳. بقره/سوره۲، آیه۲۳۸.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۹۹.    
۲۵. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج ۱، ص ۲۷۸.    


۶ - منبع


مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۴۶۲، برگرفته از مقاله «نماز عصر»    


رده‌های این صفحه : موضوعات قرآنی | نماز




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.